5 نکته مهم که هر فرد مبتلا به فشار خون بالا باید بداند!

فشارخون بالا و آمار ابتلا به آن در جهان

امروزه حدود 1.28 میلیارد فرد بزرگسال بین 30 الی 79 ساله در جهان مبتلا به فشارخون بالا هستند که از این تعداد 46 درصد از بیماری خود اطلاعی نداشته و تنها از هر 5 فرد مطلع از بیماری خود 1 نفر فشارخون بالایشان کنترل شده است.

در حقیقت، بیماری فشارخون بالا نوعی بیماریست که افراد بدون هیچ گونه علامتی به آن مبتلا می شوند که در صورت عدم آگاهی از ابتلا و کنترل آن این احتمال وجود دارد به سکته مغزی و قلبی دچار شوند.

به همین دلیل به بیماری فشارخون بالا، قاتل خاموش می گویند.

برای اطلاعات بیشتر درباره پیشگیری، علائم و کنترل فشار خون بالا کلیک کنید.

1. فشارخون خود را در منزل و محل کار درست اندازه گیری کنیم.

1-1- وضعیت مناسب در اندازه گیری فشار خون :

• از یک دستگاه معتبر فشارسنج الکترونیکی با بازوبند فشارخون استفاده کنید.
• در یک اتاق آرام با دمای متعادل بنشینید.از کشیدن سیگار، مصرف کافئین و انجام هر گونه ورزش در حدود 30 دقیقه قبل از اندازه گیری فشارخون اجتناب کنید.
• قبل از اندازه گیری فشارخون، مثانه خود را تخلیه کرده و برای 3 الی 5 دقیقه ریلکس کنید.
• از هرگونه صحبت کردن بین اندازه گیری ها و در زمان اندازه گیری پرهیز کنید.

1-2- حالت مناسب بدن در اندازه گیری فشار خون :

• بنشینید و از پشت به صندلی تکیه دهید.
• پاهایتان را بر روی زمین بدون انداختن روی هم بگذارید.
• بازوی برهنه خود را در راستای قلب بر روی میز قرار دهید.
• وسط بازو باید هم سطح قلب باشد.

1-3- اندازه گیری عدد فشار خون در منزل و محل کار

• اگر در محل کار فشارخود را اندازه می گیرید، در فواصل یک دقیقه ای سه بار فشارخون را اندازه گیری کرده و میانگین دو عدد آخر را در نظر بگیرید.
• اگر در منزل فشار خون خود را اندازه می گیرید، در فواصل یک دقیقه ای دو بار فشارخون را اندازه گیری کرده و میانگین آن را در نظر بگیرید.

2. قطع ناگهانی داروهای فشارخون بالا خطرناک است!

برخی از افراد مبتلا به فشارخون بالا پس از کنترل فشارخون خود، به صورت خودسرانه داروهایشان را قطع می کنند.این در حالیست که بیماری فشارخون بالا تنها با مصرف دارو کنترل شده و این احساس خوشایند فقط در نتیجه مصرف دارو بدست آمده است.

2-1- عوارض کوتاه مدت قطع خودسرانه داروهای کنترل کننده فشارخون بالا(36 الی 72 ساعت بعد):

• افزایش فشارخون
• افزایش ضربان قلب
• عصبی شدن
• سردرد
• احساس آشفتگی
• حالت تهوع

2-2- عوارض طولانی مدت قطع خودسرانه داروهای کنترل کننده فشارخون بالا:

• آسیب های دائمی به عروق
• بزرگ تر شدن بطن چپ قلب
• آسیب های کلیوی، چشمی و عصبی
• افزایش خطر سکته قلبی و مغزی
• زوال عقل

3. فشارخون بالای اورژانسی؛ علائم و اقدامات لازم

فشارخون بالای اورژانسی زمانی اتفاق می افتد که عدد فشارخون شما به 180 بر روی 120 میلی متر جیوه و یا بالاتر برسد. از علائم متداول آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تپش قلب
• اضطراب
• خون دماغ
• حالت تهوع
• احساس سبکی سر
• سردرد
• تنگی نفس

در شرایطی که فشارخون در منزل به حد اورژانسی می رسد، می توان تا قبل از رسیدن اورژانس با انجام دادن چند کار ساده در منزل فشارخون بالا را کنترل کرد:

• تنفس عمیق و آرام داشته باشید.
• موقعیت بدن خود را به طور ناگهانی تغییر ندهید.
• حداقل به مدت 10 دقیقه دراز بکشید.
• کمپرس آب سرد بر روی قسمتی از بدن بگذارید.
• آب زیاد بنوشید.
• مقدار کمی شکلات تلخ میل کنید.
• چای ترش یا آبلیمو بنوشید.

4.تغییر در سبک زندگی و کاهش فشار خون

امروزه تغییر سبک زندگی منجر به کاهش فشارخون بالا، پیشگیری و به تاخیر انداختن ابتلا به آن، بهبود اثربخشی داروهای فشارخون و کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی می شود. اما چگونه و تا چه حد نیاز به تغییر سبک زندگی در جهت کنترل بهتر فشارخون بالا است. در اینجا به برخی از موارد زیر اشاره می کنیم:

• داشتن رژیم غذایی سالم غنی از پتاسیم، منیزیم، کلسیم شامل میوه جات، سبزیجات، اسیدهای چرب غیر اشباع، لبنیات کم چرب و غلات کامل
• کاهش میزان نمک مصرفی روزانه به بین 1500 تا 2400 میلی گرم
• کاهش وزن به میزان 8 کیلوگرم
• انجام ورزش های هوازی با سرعت متوسط (مانند پیاده روی سریع)به صورت مرتب و حداقل روزی 30 دقیقه
• ترک سیگار
• کاهش استرس
• داشتن خواب کافی و منظم

5. کنترل فشار خون بالا با رژیم غذایی دَش (DASH)

رژیم غذایی مناسب و حذف مصرف بیش از حد نمک در وعده‎های غذایی، از مهمترین کارهایی است که در پیشگیری و درمان فشارخون بالا می توان انجام داد. رژیم دَش (DASH) یک رژیم غذایی عالی برای کاهش فشار خون است. این رژیم در برنامه خود بر تغذیه سالم تأکید دارد که  می‌توانید از این سبک غذایی در طولانی‌ مدت استفاده کنید. در این رژیم باید نمک، شکر و گوشت قرمز کمتری خورده و در عوض میوه و سبزی، چربی های سالم و آجیل بیشتری مصرف کنید. در اینجا به مواد غذایی و میزان مصرفی توصیه شده هر یک از آنها در رژیم غذایی دَش می پردازیم.

• غلات کامل مانند جو، برنج قهوه ای، ذرت: ۸-۶ وعده در روز (یک وعده مانند یک تکه نان سبوس دار یا نصف یک فنجان برنج)
• سبزیجات: ۵-۴ وعده در روز (یک وعده مانند نصف یک فنجان هویج یا کلم بروکلی خرد شده)
• میوه‌‎جات: ۵-۴ وعده در روز (یک وعده مانند یک عدد سیب متوسط)
• محصولات لبنی کم چرب یا بدون چربی: ۳-۲ وعده در روز (یک وعده مانند یک فنجان شیر کم چرب یا ماست کم چرب)
• مرغ، گوشت و ماهی بدون چربی: ۶ وعده در روز یا کمتر (یک وعده مانند یک عدد تخم مرغ یا 28 گرم گوشت)
• آجیل، دانه‌ها مانند دانه کتان و آفتابگردان و حبوبات: ۵-۴ وعده در هفته (یک وعده مانند یک سوم فنجان آجیل یا دو قاشق غذاخوری دانه)
• چربی‎ها و روغن های گیاهی غیر اشباع: ۳-۲ وعده در روز (یک وعده مانند یک قاشق چای خوری روغن گیاهی یا یک قاشق غذاخوری سس مایونز)
• آب نبات و قندهای مواد غذایی اضافه شده: ۵ وعده یا کمتر در هفته (یک وعده مانند یک قاشق غذاخوری مربا یا یک قاشق غذاخوری شکر)

از آنجا که فشارخون بالا معمولاً علائم خاصی به همراه ندارد، لذا اندازه گیری فشارخون در منزل با پیروی از پروتکل 722 کمک بزرگی به آگاهی از بیماری می کند. پروتکل 722 به این معناست که فشار خون را در منزل برای 7 روز متوالی، دوبار صبح ها (در همان یک ساعت اولیه از خواب پاشدن و قبل از مصرف هرگونه دارو و غذا) و دوبار شب ها (1 ساعت قبل از خوابیدن) اندازه گیری کرده و در صورتیکه میانگین فشارخون بالای شما بزرگتر یا مساوی ۱۳۵ و میانگین فشارخون پایین شما بزرگتر و مساوی ۸۵ باشد، نشانه این است که به فشارخون بالا مبتلا شده اید. در این صورت جهت اطمینان از ابتلا به فشارخون بالا باید به پزشک معالج مراجعه شود.

منابع

Medicinenet
Verywellhealth
Withdrawal of antihypertensive medication
2023 ESH Guidelines
DASH Diet
Heart