آسم چیست؟
آسم یک بیماری مزمن ریوی است که منجر به التهاب، تورم و باریک شدن مجاری هوایی میگردد و نفس کشیدن را برای فرد مبتلا سخت میکند.
به عبارت دیگر افراد مبتلا به آسم، مجاری تنفسی ملتهب و حساسی دارند و به چیزهای که ممکن است برای سایر افراد آزاردهنده نباشد، حساس هستند. در طی تحریک و حملههای آسم این مجاری هوایی ملتهبتر و متورمتر میشوند و عضلات اطراف مجاری تنفسی سفت میشوند. آسم قابل درمان نیست اما علائم آن قابل کنترل است.
علائم آسم
انسداد راه هوایی، التهاب ریه و تحریکپذیری راههوایی ۳ نشانهی اصلی آسم است. علائم آسم عبارتند از:
- سرفهکردن به خصوص در شب یا صبح
- خس خس کردن سینه
- تنگی نفس
- سفتی درد یا فشار در قفسه سینه
حمله آسم
حمله آسم زمانی است که علائم فرد مبتلا به آسم، ناگهان بدتر و شدیدتر میگردد. در این وضعیت مجاری تنفسی سفت، متورم یا پر از مخاط میشود.
عوامل محرک آسم
موادی که باعث آلرژی میشوند (مواد حساسیتزا)، میتوانند آسم را تحریک کنند. برای کاهش یا پیشگیری از حملات آسم بهتر است از تماس با مواد حساسیتزای شناخته شده جلوگیری کنید. عوامل محرک آسم از فردی به فردی دیگر متفاوت است. بهتر است هر فردی عوامل محرک خود را بشناسد و از نحوهی اجتناب از آنها آگاهی داشته باشد. برخی از رایجترین عوامل محرک آسم شامل موارد زیر است:
دود تنباکو
دود تنباکو و سیگار برای همهی افراد بخصوص مبتلایان به آسم ناسالم و مضر است. اگر مبتلا به آسم هستید به هیچ عنوان نباید سیگار بکشید یا در معرض دود سیگار قرار بگیرید. دود سیگار منجر به حملات شدید آسم میشود.
غبار
گرد و غبار، ذرات بسیار کوچک و میکروسکوپی هستند که در بسیاری از مکانها وجود دارد. گرد و غبار حملههای آسمی را تشدید میکند. برای جلوگیری از حملات آسم تدابیر زیر را در نظر بگیرید:
- از روکشهای تشک و روبالشتیهای ضد حساسیت برای ایجاد مانع بین ریزگردها استفاده کنید.
- از بالشتها، لحاف یا روتختیهای پر از الیاف استفاده نکنید.
- ملافههای را بهطور منظم و هفتگی بشویید و کاملا خشک کنید.
- سطح رطوبت در خانه باید بین ۳۰ تا ۵۰ درصد باشد.
آلودگی هوا در فضای باز
آلودگی هوا در محیط بیرون میتواند موجب تحریک آسم شود. آلودگی هوا ناشی از دود کارخانهها، اتومبیلها و آتش سوزی است. بهتر است به پیش بینیهای کیفیت هوا در رسانههای گروهی قبل از بیرون رفتن از منزل توجه کنید.
آفات
سوسک و سایر حشرات، اغلب در مکانهایی که غذا خورده میشود و خردهریزها رها میشوند، تجمع میکنند. برای کنترل آفات باید موارد زیر را رعایت کنید:
- ظروف غذاخوری را بلافاصله تمیز کنید.
- مواد غذایی را در ظروف ضد آب نگهداری کنید.
- زبالهها را در سطلهای دربدار بریزید.
- حداقل هر ۲ تا ۳ روز یبار مناطقی که محل تجمع آفات هستند را جارو بزنید.
- پیشخوان سینگ ظرفشویی را تمیز نگهدارید.
- ترکها یا سوراخهای کابینتها دیوارها و اطراف لولهها را مهر و موم کنید.
حیوانات خانگی
حیوانات خانگی خزدار، یکی از عوامل محرک حملات آسم هستند. در وهلهی اول بهتر است از نگهداری آنها در منزل خودداری کنید. در غیر این صورت بهتر است، میزان تماس خود را با این حیوانات کاهش دهید.
کپک و قارچها
در مکانهای مرطوب خانه مانند آشپزخانه و سرویسهای بهداشتی کپک و قارچها رشد میکنند. برای جلوگیری از رشد کپک ها باید:
- بلافاصله مکانهای در معرض رطوبت و آب را خشک کنید.
- نشتی آب لولهها را سریعتر برطرف نماید.
- دیوارهای سرویس بهداشتی و آشپزخانه را کاشی یا سرامیک کنید.
- تا جایی که ممکن است سطح رطوبت را پایین نگهدارید.
- تهویه یا پنجرهای مناسبی برای سرویس های بهداشتی در نظر بگیرید.
مواد شوینده و ضدعفونی کننده
افراد مبتلا به آسم باید سعی کنند در هنگام استفاده از پاککنندهها یا ضدعفونیکنندهها نکات زیر را رعایت کنند:
- از مصرف بیش از حد این دسته از محصولات خودداری کنند.
- بهتر است از مواد شویندهی ایمنتر مانند آب و صابون استفاده کنند.
- قبل از ضدعفونی کردن سطوح کاملا کثیف را تمیز کنند.
- هرگز محصولات ضدعفونیکننده را با هم مخلوط و ترکیب نکنید.
- محصولی برای ضدعفومی کردن انتخاب کنید که احتمال حملهی آسم با آن کمتر باشد مانند محصولاتی که اکسیدهیدروژن ۳ درصد نه بیشتر دارند، تهیه کنید.
- از به کار بردن ترکیبات سفیدکننده یا آمونیوم کواترنز در فضاهای بسته خودداری کنید. همچنین، تا حد امکان استفاده از آنها محدود کنید.
- از به کار بردن محصولات دارای بو و رایحه خودداری کنید. این عطرها میتوانند حملات آسم را تشدید کنند.
- هنگام به کار بردن مواد شویند و ضدعفونیکننده اطمینان حاصل کنید، جریان هوا یا تهویه کافی وجود دارد.
- از وسایل محافظ مانند دستکش، ماسک و عینک استفاده کنید.
بیماریها
ابتلا به بیماریهای مانند سرماخوردگی، عفونتهای مرتبط با آنفولانزا، ویروسهای تنفسی مانند سارس و کرونا عفونتهای سینوسی، آلرژی و ریفلاکس معده میتوانند باعث تشدید حملات آسم شوند.
سایر موارد
- برخی از تمرینات ورزشی که نیاز به دم و بازدم زیادی دارند
- برخی از داروها مانند آسپرین و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- آب و هوای بد مانند رگبار یا رطوبت زیاد
- تنفس در هوای سرد و خشک
- برخی از غذاها و مواد افزودنی غذایی
- رایحه و عطرها
- اضطراب و استرسهای عاطفی
عوامل افزایش خطر ابتلا به آسم
- ابتلا به یک بیماری مرتبط با آلرژی مانند اگزما، آلرژی غذایی یا تب یونجه
- داشتن سابقهی خانوادگی آسم
- سابقه ابتلا به برونشیت (یک عفونت شایه ریوی در دوران کودکی)
- قرار گرفتن در معرض دود تنباکو و دخانیات در دوران کودکی
- سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری
- تولد زودرس یا نارس در هنگام تولد
- شغل (افرادی که در محیط کاری خود در معرض مواد شیمیایی و گرد و غبار هستند.)
- اضافه وزن و چاقی
- استعمال دخانیات
- قرار گرفتن در معرض آلودگی هوای شهری